Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej znajduje się w wydzielonej kwaterze, w południowo – wschodniej części cmentarza leżącego przy ul. Witkowskiej.
Obelisk z cegły i betonu w kształcie iglicy zwieńczonej czerwoną gwiazdą, wzniesiono w 1948 roku. Stanowi on centralny punkt kwatery wojennej żołnierzy radzieckich, w której w 58 mogiłach złożono łącznie 411 ciał. Pochówki odbywały się od 1945 do 1953 roku, a ekshumowane zwłoki były początkowo pochowane m.in. w Parku Kościuszki i na cmentarzach przy ul. Żuławy oraz ewangelickim przy ul. Roosevelta.
Pierwotnie na obelisku umieszczono tablicę z napisem:
„Wieczna Sława Bohaterom poległym w walce o wolność i niepodległość naszej Ojczyzny 1941 – 1945”.
Obecnie tablicy tej już nie ma. Po obu stronach obelisku znajdują się odtworzone podczas renowacji pomnika w 1957 roku, groby Bohaterów Związku Radzieckiego kpt. Iwanowicza Dymitrowa i majora Tera Gorbeljana.
Początkowo opiekę na grobami żołnierzy Armii Czerwonej przekazano młodzieży ze Szkoły Podstawowej nr 8, by w latach 70-tych zastąpić ją licealistami z I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie.
Opracował Grzegorz Konieczka
Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Gnieźnie
Opracowano na podstawie:
Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Gnieźnie, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gnieźnie, sygn. 954
Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Gnieźnie, Urząd Miejski w Gnieźnie 1975 – 1990, sygn. 391
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 677
Walerian Występski, Przewodnik po cmentarzach gnieźnieńskich, Gniezno 2007
Foto:
1. Pomnik dziś: Grzegorz Konieczka
2. Pomnik dziś: Grzegorz Konieczka
3. Pomnik dziś: Grzegorz Konieczka
